حدود شش دهم درصد از نوزادان هنگام تولد با ناهنجاری های قلبی به دنیا می آیند ، این آمار رقم بالایی را نشان می دهد که حاکی از اهمیت بسیار زیاد جدی گرفتن علائم و آزمایش های قبل از بارداریست. در ادامه به بررسی نکاتی خواهیم پرداخت که دانستن آنها برای به حداقل رساندن مشکلات قلبی در هنگام تولد جنین بسیار مفید و ضروری خواهد بود اما پیش از آن لازم است بدانیم اطلاع از هر گونه مشکلی در هنگام بارداری ، مقابله با عوارض آن را انجام پذیر تر خواهد کرد .
همانطور که اشاره شد یکی از دلایل مرگ و میر نوزادان در هنگام تولد اختلالات مادرزادی قلب است و آنجایی که قلب ارگان کاملا پیچیده‌ای است، در هفته‌های اولیه بارداری امکان بروز اشکالات زیادی در شکل‌گیری آن وجود دارد. این‌گونه مشکلات مادرزادی شامل ایجاد خطراتی در قلب و نیز ایجاد ارتباط غیرعادی بین قسمت‌های راست و چپ قلب و در نهایت تغییر شکل دریچه‌های قلب میشود.
اکو قلب جنین چیست؟
اکوکاردیوگرافی قلب جنین همانند سونوگرافی یک ازمایش تصویری فراصوتی غیر تهاجمی است و توسط پزشک متخصص قلب اطفال انجام می شود. در این ازمایش برای تولید یک اکوکاردیوگرام یا یک تصویراز قلب جنین از امواج صوتی استفاده میکند. اکوکاردیوگرافی مشکلات و ناهنجاری های ساختاری عملکردی قلب جنین و اختلال ریتم قلب را مورد ارزیابی قرار میدهد.بهترین زمان برای انجام اکوکاردیوگرافی جنین هفته ۱۸ الی ۲۴ بارداری است . با توجه به محدودیت سقط قانونی در ایران توصیه می شود قبل از هفته ۱۹ انجام شود تا در صورت وجود نقایص عمده قلبی بتوان از سقط قانونی جنین استفاده کرد.
البته بسیاری از مشکلات و نارسایی های قلبی با روش های موجود قابل درمان هستند اما در صورت مشاهده یک نارسایی پیچیده قلبی غیر قابل درمان مانند در همان مراحل اولیه ، با اجازه پزشک قانونی حاملگی ختم می یابد.
روش انجام اکوی قلب جنین و نتایج آن
این اسکن از ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد و معمولاً با قرار دادن دستگاهی بر روی شکم انجام میشود. پس از اتمام اسکن، متخصص نتیجه را برای شما شرح خواهد داد.
آنچه در این آزمایش بررسی میشود، جریان خون در سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌هاست که به تشخیص مشکلات زیر کمک میکند
- وجود حفره در قلب
- تنگ شدن سرخرگ‌ها
- باز و بسته شدن ناقص دریچه‌های قلب
انجام اکو در اغلب موارد، سالم بودن قلب جنین را تأیید میکند ، یک نقص جزئی مثل یک حفرۀ کوچک معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابد و نیازی به اقدامات درمانی نخواهد داشت.
- پزشک کاردیو گرافی قلب جنین را معمولا در چه مواردی توصیه میکند؟
- در صورت وجود سابقه فامیلی (در خانواده و یا فرزندان قبلی) ابتلا به نارسایی های مادرزادی قلبی یا حتی غیر قلبی
- برای مادران مبتلا به یک سری بیماری های متابولیکی از جمله دیابت، فنیل کتونوری و یا لوپوس
- در صورت مشاهده ضربان غیر عادی قلب جنین در آزمایش ها
- در صورت مشاهده ناهنجارهای ژنتیکی (نظیر عقب ماندگی ذهنی )یا دیگرعوارض نظیر ناهنجاری مغزی یا کلیوی.
- در صورت مصرف الکل یا مواد مخدر در دوران بارداری .
در صورت بارداری از طریق لقاح مصنوعی و آمینوسنتز غیرعادی یا روش های دیگر که میتواند خطر نقص عضو قلبی جنینی را افزایش بدهد. در صورت بالا بودن عدد NT در غربالگری سه ماهه ی اول . مادرانی که سابقه مصرف دارو بخصوص داروهای اعصاب (مثل لیتیوم) ویا دارو های پوستی مخصوص آکنه و نظیر آنرا را دارند . موارد گفته شده برخی از دلایل رایجی است که ممکن است پزشک با مشاهده آن انجام اکوکاردیوگرافی را الزام کند. علت های دیگری نیز وجود دارند که با مراجعه به موقع نزد پزشک و انجام آزمایشات لازم میتوان از خطرات آنها کاست.
آیا ازمایش اکوی قلب جنین خطرناک است؟
خیر اکوی جنینی تنها یک ازمایش فراصوتی است و هیچ خطری برای جنین شما ندارد. روشی کاملا بی خطر و گاهی ضروری است تا به شما تضمین بدهد که جنین شما سلامت است اما این ازمایش محدودیت های خود را دارد و هر چند هیچ گونه عارضه احتمالی برای مادر و جنین ندارد، اما استفاده عادی از آن برای همه مادران توصیه نمی شود.