جراحی سیستکتومی چیست؟
در جراحی سیستکتومی پزشک برای جلوگیری از پیشرفت سرطان، برای برداشتن مثانه اقدام می نماید. معمولا زمانی که سرطان مثانه بروز می کند، به سمت دیواره ها رشد می نماید و در سایر قسمت ها پخش می شود. در این صورت پزشک از روش های مختلفی برای درمان و کنترل این بیماری استفاده می نماید. هنگامی که سایر روش های درمانی به کنترل این بیماری کمک نکنند، پزشک جراحی برداشتن مثانه را برای درمان توصیه می کند. معمولا زمانی که بخش آلوده مثانه (دیواره مثانه) برداشته می شود، پیوندی میان باقی مثانه و روده ایجاد می گردد. اما هنگامی که سرطان بخش های جدی تری مانند دهانه خروجی ادرار را پوشش داده باشد، پزشک مجبور به برداشتن کل مثانه می شود. در این صورت پزشک ممکن است برای پیشگیری از پیشرفت سرطان قسمتی از اندام های مجاور مانند گره های لنفاوی را نیز از بدن فرد خارج نماید.
انواع روش های سیستکتومی
روش هایی برای انجام سیستکومی وجود دارد که به شرح زیر است :
رادیکال
جراحی سیستکتومی رادیکال زمانی انجام می شود که نیاز به برداشتن کل مثانه است. در صورتی که سرطان تمام مثانه را درگیر کرده باشد، پزشک نمی تواند با برداشتن قسمتی از مثانه به درمان آن کمک کند. در این صورت مجبور می شود کل مثانه و حتی بخشی از اندام های کناری آن را از بدن خارج نماید. بنابراین در صورت وجود خونریزی مداوم و بدن درد شدید بهتر است هرچه سریع تر به پزشک مراجعه نمایید. فراموش نکنید در صورت عدم مراجعه به موقع ممکن است پزشک برای درمان مجبور به برداشتن بخشی از رحم، واژن، پروستات و … شود.
لاپاراتومی
سیستکتومی لاپاراتومی نیز هنگامی انجام می شود که توده های خوش خیم و بزرگی در مثانه مشاهده شوند. در این صورت پزشک با توجه به شرایط سلامتی بیمار و وضعیت توده ها می تواند از لاپاراتومی و یا لاپاراسکوپی برای جراحی مثانه استفاده نماید. به طور کلی لاپاراتومی از رایج ترین روش های جراحی مثانه می باشد، که می تواند نقش بسیار موثری در درمان سرطان داشته باشد.
کوله سیستکتومی
در برخی از مواقع سنگ های متفاوتی در کیسه صفرا ایجاد می شوند. در این صورت برای رفع سنگ های کیسه صفرا از جراحی کوله سیستکتومی استفاده می گردد. این جراحی معمولا با استفاده از لاپاراسکوپی و با ایجاد برش های کوچکی روی شکم انجام می شود.
توصیه های مراقبتی قبل از سیستکتومی
بسیاری از پزشکان معتقدند که جراحی سیستکتومی یک عمل طولانی و سنگین می باشد. بنابراین توجه بیماران به توصیه های پیش از جراحی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اولین نکته ای که پیش از جراحی باید به آن توجه شود، انتخاب پزشک متخصص و با تجربه در زمینه جراحی مثانه است. فراموش نکنید که هر چقدر تخصص و تجربه جراح بیشتر باشد، احتمال بروز عوارض ناشی از جراحی نیز کاهش می یابد. از طرفی جراحی سیستکتومی محدود 7 ساعت طول می کشد، به همین دلیل مراقبت های بعد و بعد از جراحی و کنترل های هنگام جراحی بسیار حائز اهمیت است.
پیش از سیستکتومی پزشک روند جراحی و عوارض احتمالی پس از آن را برای بیمار توضیح می دهد. همچنین از او می خواهد تا نکاتی را پیش از جراحی رعایت نماید، تا در طول عمل مشکلی برای بیمار ایجاد نشود. به طور مثال عدم مصرف دخانیات قبل از جراحی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. همچنین مطلع نمودن پزشک از داروهای مصرفی و بررسی داروها توسط پزشک بسیار ضروری می باشد. از طرفی بیمار حداقل 5 ساعت قبل از جراحی باید کاملا ناشتا باشد.
در صورت عدم توجه به توصیه های قبل از سیستکتومی حتما بروز عوارض جراحی افزایش خواهد یافت. از مهم ترین عوارض ناشی از برداشتن مثانه می توان به خونریزی، آسیب دیدگی بافت های مجاور، عفونت محل جراحی و ایجاد لخته خون اشاره نمود. از طرفی احتمال بروز عوارضی مانند التهاب بدن، اختلالات جنسی، انسداد مجرای ادرار، ایجاد سنگ در کیسه ادرار و رفع احساسات جنسی نیز وجود دارد.
نکات کلیدی در رابطه با انجام این جراحی
- رعایت توصیه های قبل و بعد از جراحی سیستکتومی می تواند عوارض ناشی از این جراحی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. بنابراین پس از جراحی سعی کنید به طور مرتب به پزشک مراجعه نمایید، تا در صورت وجود علائم غیر طبیعی به سرعت تحت درمان قرار بگیرید. همچنین تمیز نگه داشتن محل جراحی قبل و بعد از ادرار بسیار حائز اهمیت است. از طرفی انجام ورزش های کف لگن می تواند در تقویت عضلات لگن و پیشگیری از ترشح ادرار پس از جراحی نقش بسیار موثری داشته باشد.
- جراحی سیستکتومی با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می گردد. در طول جراحی نیز قسمت پایین شکم برش داده می شود، تا پزشک بتواند به مثانه و بافت های مجاور آن دسترسی داشته باشد. در صورتی که از لاپاراسکوپی برای انجام این جراحی استفاده شود، برش های کوچکی روی شکم ایجاد می گردد. سپس از طریق این برش ها ابزارهای جراحی وارد شکم شده و روند جراحی طی می شود.
- پس از جراحی سیستکتومی بیمار حدود سه روز تا یک هفته در بیمارستان تحت نظر قرار خواهد گرفت. در طول این چند روز روند خروج ادرار او مورد ارزیابی قرار می گیرد، تا از عملکرد مناسب آن اطمینان حاصل شود. در صورتی که پزشک این موضوع را تایید نماید، بیمار ترخیص خواهد شد. دوران نقاهت این جراحی طولانی مدت است. بنابراین بیمار حدود 4 تا 6 هفته پس از جراحی می تواند به زندگی طبیعی و نرمال خود بازگردد.